Kedilerde Hipotermi: Teşhisi, Sebepleri & Tedavisi
Hayvanlar soğuk ortamlarda bulunduklarında değişen çevre koşullarına uyum sağlayabilmek için ısı üretimlerini arttırırlar ve böylelikle soğuktan korunurlar. Hipotermi ise hayvanların soğuğa maruz kalmaları sonucunda ortaya çıkan anormal ısı kaybıdır. Genel olarak vücut sıcaklığının 38 derece altına düşmesi halinde hipotermi varlığından söz edilir. Hipotermi iki şekilde ortaya çıkabilir. Sağlıklı bir kedinin aşırı derecede soğuğa kısa süreli maruz kalması veya kedinin orta derece soğuk bir ortamda uzun süre vakit geçirmesi sonucu olabilir. İkinci olarak ise çevre şartlarının normal sıcaklık derecesinde seyrettiği fakat kedinin herhangi bir hastalığa sahip olduğu, ilaç etkisi altında olduğu veya çok uzun süre hareketsiz kaldığı hallerde meydana gelir.
Kedilerde Hipotermi Neden Olur?
Hipotermi hemen her kedide rastlanabilecek bir olaydır. Fakat yavru kediler ve yaşlı kediler hipotermi geçirmeye daha yatkındır. Özellikle yeni doğan kedilerin henüz vücut sıcaklığını düzenleyici mekanizmaları tam olarak gelişmediğinden risk altındadır. Hipotermiye neden olabilecek faktörler arasında ise şunlar yer alır:
- Düşük vücut ağırlığına sahip olmak hipotermi açısından risk oluşturur. Çünkü vücut ağırlığı yağ oranı ile orantılıdır ve zayıf kediler daha az oranda yağ içerirler. Bu sebeple soğuğa karşı daha dayanıksızdır.
- Kedilerin tüylerinin olması gerekenden daha fazla tıraş edilmesi hayvanı hipotermi geçirmeye açık hale getirebilir. Bunun dışında kendiliğinden az tüye sahip veya tamamen tüysüz ırklar da daha sık hipotermi geçirebilir.
- Bazı ilaçların yan etkisi olarak kedi hipotermi geçirmeye açık hale gelebilir. Özellikle anestezi altında olan kediler vücut sıcaklıklarını düzenlemede zorlanır.
- Bazı hastalıklara sahip kediler hipotermi açısından daha yüksek risk altındadır. Bu hastalıklar arasında böbrek hastalıkları, kalp rahatsızlıkları, kanser ve hormonal bozukluk gelir. Özellikle tiroid bozukluğuna sahip olan ve artrite sahip kediler hem hipotermiye daha açıktır hem de hipotermiden daha çok etkilenir.
- Büyük yaralanmalar veya şok durumlarıda vücut ısısının düşmesine neden olabilir.
- Yağmur, kar veya ıslak ortamlarda uzun süre kalmak kediler için hipotermiye neden olabilir.
Kedilerde Hipotermi Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Sersemlik ve hareketlerde azalma, yürüyüş bozuklukları, çevreye karşı duyarsızlık, depresyondakine benzer bulgular, titreme, hızlı soluk alıp verme gibi belirtiler kedinin hipotermi geçirdiğini gösterebilir. Özellikle şiddetli düzey hipotermi geçiren kediler hem ten solukluğu hem de hareketsizlik bakımından neredeyse ölüymüş gibi bir görüntü verirler. Fakat bu bulguların varlığı hipotermiyi kesin olarak doğrulamaz. Kedinin hipotermi geçirip geçirmediği ancak veteriner kliniğinde yapılacak testler sonucunda kesin olarak belirlenebilir. Veterinerin yapacağı detaylı fiziksel muayene ile hayati sistemlerin çalışma düzeyleri ve sıcaklık dengesini sağlayan mekanizmaların sağlığı kontrol edilir. Öncelikle termometre ile farklı vücut bölgelerinden sıcaklık ölçümü yapılır. Daha sonra ise hipotermiye bağlı ritim bozukluklarının tespiti için elektrokardiyogramdan yararlanılır. Bunun dışında kediden alınan kan ve idrar üzerinde glikoz, potasyum, sodyum ve nitrojen analizleri gerçekleştirilir. Ayrıca tiroid hormonları ve fibrinojen seviyesi de değerlendirilir.
Kedinin Vucut Isısı Kulaklarından Anlaşılır Mı?
Kedilerin kulaklarının sıcaklığı, vücut ısısı hakkında direkt bir sonuç çıkarmak için tek başına yeterli bir gösterge değildir. Ancak, bazı durumlarda kulak sıcaklığı, kedinizin sağlık durumu hakkında ipuçları verebilir.
Normal vücut ısısı: Kedilerin kulakları, vücutlarının diğer bölgelerine göre daha az tüylüdür. Bu nedenle, ortam sıcaklığına bağlı olarak daha sıcak veya soğuk hissedilebilirler. Özellikle sıcak havalarda, kedilerin kulakları vücutlarını serinletmek için daha sıcak olabilir.
* Alerjiler: Alerjiler, kedinin vücut sıcaklığını yükselterek kulakların sıcak olmasına neden olabilir.
* Enfeksiyon: Kulak enfeksiyonları da kulakların sıcak olmasına yol açabilir.
* Yüksek ateş: Vücuttaki bir enfeksiyon nedeniyle yüksek ateş varsa, kulakların sıcak olması beklenir.
Kedilerin kulakları neden soğuk olabilir?
* Ortam sıcaklığı: Soğuk bir ortamda bulunan kedilerin kulakları doğal olarak daha soğuk olacaktır.
* Hipotermi: Eğer kedinin vücudunun diğer bölgeleri de soğuk ise, hipotermi (vücut ısısının aşırı düşmesi) durumu söz konusu olabilir. Bu ciddi bir durumdur ve acil veteriner müdahalesi gerektirir.
* Kan dolaşımı sorunları: Bazı sağlık sorunları, kulak bölgesindeki kan dolaşımını etkileyerek kulakların soğuk olmasına neden olabilir.
Kedinin Ateşi Nasıl Ölçülür?
Kedilerin ateşinin ölçülmesi için birden fazla yöntem vardır. Bu yöntemlerin içerisinde en makul olanı rektal ölçüm yapan termometrelerdir. Fakat bu termometreler 34 derecenin altında olan sıcaklıkları ölçemez. Bu sebeple şiddetli hipotermi varlığında düzgün bir sonuç vermeyebilir. Şiddetli hipotermi varlığını tespit etmek için 34 derecenin altındaki sıcaklıkların da hassas bir şekilde ölçümünü sağlayan rektal ya da özofagal problar tercih edilebilir.
Kedilerde Hipotermi Veteriner Hekim Tedavisi Gerektirir mi?
Hafif düzey hipotermi önemli bir probleme neden olmaz iken ileri düzey hipotermiler ölüme kadar gidebilir. Hipoterminin ölümle sonuçlanmasına yol açan faktörlerin başında ise yanlış yapılan ilk müdahaleler yer alır. Örneğin hipotermi geçiren hayvanın sık sık yerinin değiştirilmesi ya da harekete zorlanması ritim bozukluklarına yol açabilir. Direkt olarak yüksek sıcaklığın uygulanması da kedide geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir. Bu gibi sebeplerle hipotermi geçiren kediye ilk müdahale alanında uzman veteriner hekimler tarafından yapılmalıdır. Bu sayede hipoterminin canlıda yol açacağı problemler kontrol altına alınmış olur.
Kedilerde Hipotermi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipotermi geçiren kedinin tedavisinde asıl amaçlanan hayati organların zarar görmesini engellemek, ısı kaybını önlemek ve olası komplikasyonlara karşı tedbir almaktır. Tüm bunlar veteriner kontrolünde tam teşekküllü bir klinikte gerçekleştirilmelidir. Hipotermik geçiren kedi eğer soluk alıp vermede zorluk yaşıyor ise maske yardımıyla ısıtılmış nem oranı ayarlanmış oksijen verilir. Ayrıca olası su ve mineral kaybına karşı elektrolit solüsyonlar verilebilir. Yine bu elektrolit sıvıları da ısıtılmış şekilde kediye verilebilir.
Hayati organların ilk kontrolleri sağlandıktan sonra ısıtma işlemine geçilir. Hipotermik kedide ısıtma üç farklı şekilde gerçekleştirilir. Pasif, aktif, agresif adı verilen ısıtma yöntemleri hastanın durumuna göre tercih edilir. Pasif yeniden ısıtma adı verilen yöntem vücut sıcaklığı 32 dereceden yüksek olan hafif düzey hipotermiye sahip canlılar için kullanılır. Bu yöntemde battaniye gibi ısı kaybını önleyen bir materyal ile kedi sarılır. Bu yöntem en yaygın kullanılan ve güvenli olan ısıtma yöntemlerinden biridir. Aktif yeniden ısıtma yöntemi adı verilen uygulama ise orta düzey hipotermiye sahip kediler için tercih edilir. Bu yöntemde sıcak su şişeleri, sıcak su battaniyeleri, elektrik aksamlı battaniyeler, ısıtıcı ışık kaynakları gibi araçlardan yararlanılır. Isı uygulamasında dikkat edilen nokta ısının göğüs bölgesine uygulanmasıdır. Isıtmaya ekstremite bölgelerinden başlanmaz. Bu uygulamanın amacı kalpten sıcaklığı düşmüş ekstremitelere kan akışının daha iyi gerçekleşmesini sağlayarak olası şoku önlemektir. Ayrıca ısı sağlayıcı araçların kedinin derisi ile direkt olarak temas etmesi önlenmelidir. Yanık riskini önlemek için bir bez veya havlu arasına yerleştirilir. Şiddetli düzey hipotermik kedilerde agresif ısıtma yöntemlerinden yararlanılır. Bu yöntem kedinin vücudunun çeşitli bölgelerine dışarıdan ısıtılmış sıvıların verilmesini kapsar. Vücut sıcaklığını düzenleyebilmek amacı ile mide lavajları uygulanır. Bununla beraber en çok tercih edilen agresif yöntem kedinin soluduğu havanın ısıtılmasıdır. Ayrıca gastrik lavaj, peritoneal lavaj ve idrar kesesi lavajı da yine vücut sıcaklığını dengelemek için kullanılabilir.
Kedileri Hipotermiden Korumak İçin Nelerin Yapılması Gerekir?
Kedileri hipotermiden korumak için yapılması gereken en temel şey soğuk havalarda evcil hayvanın kaçmasını önlemek için tedbirler almaktır. Dışarıda yaşayan kediler için ise soğuk hava şartları düzelene kadar güvenlikli bir barınma ortamı sağlamaktır. Eğer kedinin zorunlu olarak dışarıda bulunması gerekiyor ise koruyucu giysiler giydirilmelidir. Ayrıca evcil hayvanların tüyleri olması gerekenden daha fazla kısaltılmamalıdır. Düzenli veteriner kontrollerine gidilerek kedinin sağlık durumu gözetim altında tutulmalıdır.
Hipotermi Geçiren Kediye Ne Yapılır?
Hipotermi geçiren kediye yapılan ilk müdahale büyük önem taşır. Çünkü hipotermi geçiren hastanın durumu hızla kötüleşebilir. Bu yüzden ilk müdahalenin veteriner tarafından yapılması oldukça hayatidir. Ama kedinin veterinere ulaştırılmasına kadar geçen sürede yapılması ve dikkate alınması gereken bazı durumlar mevcuttur. Bu durumlar arasında şunlar yer alır:
- Hipotermi geçiren kediye asla yiyecek ve içecek verilmemelidir. Vücudun genel çalışma düzeni bozulduğundan besinler bağırsakta rahatlıkla ilerleyemez.
- Kedi 1 ilâ 3 saat arası bir süre ayarlanmış uygun ortam sıcaklığına sahip alanda tutulur.
- Kedi olabildiğince az hareket ettirilir ve kediye masaj ya da ovma gibi hareketler yapılmaz. Bu hareketler kedide dolaşım sistemi bozukluklarına yol açabilir. Kedi soğuğa maruz kaldığı bölgeden yavaş ve nazik hareketler ile taşınır.
- Eğer kedi ıslaksa kuru bir havluyla nazikçe kurulanır.
- En kısa sürede bir veteriner hekime başvurunuz. Veteriner hekim, kedinizin durumunu değerlendirecek ve gerekli tedaviyi uygulayacaktır.
The VetAmerican Medical Veterinary Team is a
group of experienced veterinarians. By keeping up with current veterinary sciences and animal health
practices, they aim to provide the highest standards of knowledge and treatment methods. They produce
scientifically sound, reliable content on the health and well-being of your pets.