Kedilerde yaygın olarak görülen bir hastalık olan böbrek yetmezliği, primer böbrek hastalıklarının zaman içinde ilerlemesiyle, akut ve kronik olarak iki şekilde seyreder.
Böbrek yetmezliği sıklıkla hastalığı oluşturan nedenlerin dışında gelişerek, nefronlarda oluşan fonksiyon kaybı ile birlikte geri dönüşümü olmayan bir sürecin başlamasına neden olur.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nedir?
Böbrekler tıpkı insanlarda olduğu gibi kedilerde de ürogenital sistem olarak bilinen idrar yolunun önemli bir parçasıdır. Kedilerin böbrekleri, hormon ve kırmızı kan hücrelerinin üretiminde, kan basıncının kontrol edilmesinde ve kandaki atıkların filtrelenerek idrar yoluyla vücuttan atılmasında görev alan organlardır. Böbrek yetmezliği ise kısaca böbreklerin bu fonksiyonlarını tam olarak yerine getirememesi şeklinde tanımlanabilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliğinin Nedenleri
Kedilerde sık görülen bir rahatsızlık olan böbrek yetmezliğinin farklı etkenlere bağlı birçok nedeni olabilir. Bu nedenlerden başlıcaları şu şekildedir:
- İleri yaş,
- İdrar yolu rahatsızlıkları,
- Aşırı toksin alımı,
- Kalp yetmezliği,
- Tansiyon hastalıkları,
- Yanlış beslenme (Yüksek miktarda protein ve fosfor içeren besinlerin sık tüketimi),
- Genetik yatkınlık,
- Diyabet,
- Nefrotoksik ilaçların uzun süreli kullanımı,
- Yeterli sıvı alımının olmaması.
Böbrek hastalıklarının sebeplerini prerenal, renal ve postrenal olarak sınıflandırabiliriz.
Prerenal hastalıklar: Kalp ve dolaşım sistemine ait hastalıklardır.
Renal hastalıklar: Direkt olarak böbrek dokusunda hasara neden olan; nefritis, pyelonefritis, nefrozis, tümörler, zehirlenmeler ve enfeksiyon temelli hastalıkları ifade eder.
Postrenal hastalıklar: İdrar yolu tıkanmaları, idrar kesesinin taşları ve enfeksiyonları gibi hastalıklarıdır.
Böbrek rahatsızlıkları geç fark edildiğinde ya da tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Türleri
Kedilerde böbrek yetmezliği seyrini akut ve kronik olmak üzere 2 farklı kategoride inceleyebiliriz.
Akut böbrek yetmezliği: Bir belirti gözetmeksizin aniden ortaya çıkar ve hızlı ilerler. Enfeksiyonlara, oksijen oranının azalmasına, böbreklerin pıhtılaşma nedeniyle tıkanmasına yol açabilir. Akut böbrek yetmezliği her ırkta görülebilir fakat yaşlı kedilerde risk oranı daha yüksektir.
Kronik böbrek yetmezliği: Önceden meydana gelen uzun vadeli rahatsızlıkların vücutta yarattığı tahribatlar sonucu ortaya çıkar. Kedilerde böbrek yetmezliği bazı ırkların genetik olarak bu hastalığa daha yatkın olduğu söylenebilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nasıl Anlaşılır?
Ne yazık ki çoğu böbrek yetmezliği vakası; açıkça semptoma rastlanmadığı için şüphe uyandırmaz. Belirti gösteren vakalar ise genelde hastalığın son evresinde yer alır. Hastalığın son evresinde en sık gözlemlenen semptomlar ise şunlardır:
- Sık idrara çıkma ya da idrara çıkmada zorluk
- Üre artışı sebebiyle nöbetler
- Kanlı veya bulanık idrar
- İdrar kokusunda değişiklik
- Kilo kaybı
- Kusma ve ishal
- Halsizlik, yorgunluk ve huzursuzluk
- İçme suyu ihtiyacında artış
- Solunum problemleri
- Anemi
- Dehidrasyon
- Ağız kokusu
- Depresyon
- Tüy kalitesinin düşmesi
Tüm bu bulguların yanında elle muayene esnasında görülen ağrı ve hassasiyetler de böbrek yetersizliği hastalığını işaret edebilir.
Hangi Kedi Irkları Böbrek Yetmezliğine Daha Yatkındır?
Özellikle İran kedileri kalıtsal polikistik böbrek rahatsızlıklarıyla sıklıkla mücadele ederler. Böbrek yetmezliğine yatkın olan riskli gruptaki ırklar şunlardır:
- Persian
- Abyssinians (Habeş)
- Siyam
- Ragdolls
- Burma
- Russian Blue
- Maine Coon
- Brittish Shorthair
- Scottish Fold
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Evreleri
Böbrek yetmezliğinin belirtileri diyabet ve hipertiroidizm belirtileriyle benzerlik gösterdiği için kedi sahiplerinin sıkı bir gözlem sürecine girmeleri ve kedilerini düzenli veteriner kontrolüne götürmeleri gerekir.
Hastalığın incelendiği 4 evre şu şekildedir:
- Evre: Böbrekler hasar görür fakat toksin birikimi sonucu ortaya çıkan azotemi henüz oluşmamıştır. Tedavi başarı oranı en yüksek evre olarak nitelendirilebilir.
- 2. Evre: Filtreleme sıkıntıları arttıkça kandaki atık miktarında çoğalmalar gözlemlenebilir. Bu evrede su alım miktarı ve idrar sıklığında artış görülebilir.
- 3. Evre: Kandaki atıkların filtrelenmesi zorlaşır. Buna bağlı olarak kandaki kimyasal oranlarında artış meydana gelir.
- 4. Evre: Filtreleme yok denecek kadar azdır. Kandaki toksinlerde artışlar gerçekleşir ve belirtiler gözle görülür bir hal alır.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Teşhisi
Öncelikle kedilerin gözlemlenmesi ve belirtilerin tespit edilmesi çok önemlidir. Şüpheli durumlarda zaman kaybetmeden veteriner hekime başvurulmalıdır. Veteriner hekim, gerekli gördüğü takdirde bazı testler yapıp, değerlere bakarak hastalığı teşhis edebilir.
Böbrek yetmezliği şüphesi ile veterinere getirilen kedilerin muayene adımları genel olarak aşağıdaki gibidir:
Fiziki muayene: Veteriner hekim böbreklerin boyutunu, sertliğini ve ağrıyan noktalarını fiziki muayene ile kontrol eder.
Tam kan sayımı ve biyokimya testleri: Böbrek yetmezliği, enfeksiyonlara karşı direnci düşürebilir. Tam kan sayımı ile anemi ve enfeksiyon varlığı, biyokimya testleri ile de böbreğe spesifik parametreler değerlendirilir.
İdrar testi: İdrarda kan ve protein gibi maddelerin olup olmadığı incelenerek böbreklerin yeterli şekilde çalışıp çalışmadığı tespit edilir.
Ultrason: Böbrekler görüntülenerek yapısı, şekli ve dolayısıyla sorun olup olmadığı incelenir.
Biyopsi: Nadir durumlarda biyopsi yapılarak böbreklerin yapısı ve böbrek hastalıklarının türü belirlenebilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Tedavisi
Kedilerde böbrek yetmezliğinin erken evrede fark edilmesi durumunda yoğun bir tedavi süreciyle iyileşme gözlemlenebilir. İdrar üretimini destekleyen ilaçların yanında elektrolit ve serum tedavisiyle hastalıkla baş edilmesi mümkündür. İleri evre böbrek yetmezliği rahatsızlıklarında diyaliz ve kök hücre tedavisi uygulamalarına başvurulabilir. Tüm bu süreçlerin yaşanmaması ve olası böbrek yetmezliği rahatsızlığının önüne geçilmesi için yılda bir kez kan tahlili, ultrasonografi ve radyografi değerlendirmeleri yapılabilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Durumunda Beslenme
Böbrek yetmezliği tanısı konulan kedilerin, tedavi sürecinde veteriner hekimin uygun gördüğü diyet programına sadık kalarak beslenmesi gerekir. Bu süreçte içeriğinde sağlıklı protein ve fosfor bulunan klinik mamaların kullanılması önerilir. Mamadaki fosfor miktarının az olması, böbreklerdeki hasarın ilerlememesi açısından oldukça önemlidir.
VetAmerikan Tıbbi Veteriner Kadrosu, alanında
deneyimli veterinerlerden oluşan bir ekiptir. Güncel veteriner bilimleri ve hayvan sağlığı
uygulamalarını takip ederek, en yüksek standartlarda bilgi ve tedavi yöntemlerini sunmayı amaçlar. Evcil
hayvanlarınızın sağlığı ve refahı üzerine bilimsel dayanaklı, güvenilir içerikler üretir.