İlk olarak 1970’te tespit edilen bir parvovirüsün neden olduğu Feline Panleukopenia (FPL), kan hücrelerini hedef alarak bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve kedilerin enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelmesine yol açar. Tedavi edilmediği takdirde yaklaşık %90 oranında hayati riske sahip olan FPL, özellikle yavru ve genç kedilerde görülür. Hastalık özellikle fazla sayıda kedinin barındığı ortamlarda yaygındır.
Feline Panleukopenia Nedir?
FPL, kedilerde sıkça görülen, hayati riski ve bulaşıcılığı yüksek olan viral bir hastalıktır. Halk arasında
“gençlik hastalığı” olarak da bilinir.
FPL virüsü; bağırsak epiteli, kemik iliği ve lenfoid doku hücrelerini enfekte eder. Bu virüs, öncelikle mide ve bağırsakları etkiler. Bağırsak epiteli hasar alır ve sonuç olarak; dışkıda dökülmüş, nekrotik epitel hücrelerinden oluşan birikintiler görülür.
Feline Panleukopenia Nasıl Bulaşır?
Kedilerin vücut sıvılarıyla yayılan parvovirüs; dışkı, idrar ya da burun salgılarıyla bulaşabileceği gibi, hastalığı taşıyan diğer kedilerden gelen pireler aracılığıyla da taşınabilir. Enfekte olan bir kedi, taşıdığı virüsü nispeten kısa bir süre boyunca yayma eğilimi gösterir ancak virüs çevrede uzun süreler hayatta kalabilir. Bu durum enfekte bir kediyle doğrudan temasa geçmeden diğer kedilerin enfekte olmasına neden olabilir. Virüs bulaştırma olasılığı taşıyan yollar şunlardır:
- Ortak kullanımlı mama kapları
- Farklı kediler için özellikle taşıma sırasında ortak kullanılan kafesler
- Birden fazla kedinin yaşadığı evlerde kedilerin kullandığı ortak alanlar
- Hastalığı taşıyan kedilerle ilgilenen kişilerin giysileri
- Virüs taşıyan kediyi seven insanların ellerini yıkamadan bir başka kediye temas etmeleri
Virüsün dış ortamda bir yıla kadar hayatta kalabildiği düşünüldüğünde, kediler arasında direkt temas olmasa dahi kedilerin bu virüs ile enfekte olabilme ihtimali oldukça yüksektir. Bu yüzden, FPL hastalığına yakalanan kedileri izole etmek; hastalığın yayılma oranını düşürmek için oldukça önemlidir.
Feline Panleukopenia Belirtileri Nelerdir?
FPL hastalığının belirtileri; kedinin yaşına, bağışıklık sistemine, virüsün türüne, ırk yatkınlıklarına, hastalık geçmişine ve aşılamaya bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel olarak kedilerde klinik belirtiler 4-6 gün sonra gelişir. Ancak nadiren de olsa 2-14 gün içerisinde ortaya çıktığı da görülebilir. Karşılaşılan bazı belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Kusma
- İshal
- Ateş
- Dehidrasyon
- Burun ve göz akıntısı
- Nefes almada zorluk
- Koordinasyon eksikliği
- Lenf yumrularında büyüme
- Anemi
Feline Panleukopenia Nasıl Teşhis Edilir?
FPL hastalığının teşhisi için veteriner hekim muayenesi ve bazı laboratuvar testleri gerekir. Aşısı yapılmayan ve yukarıdaki belirtilerden bazılarına sahip olan kedilerde hastalıktan şüphe edilmesi halinde, kedinin hemen muayene edilmesi gerekir. Teşhis için izlenen yol ise şu şekilde olabilir:
Fiziki Muayene: Veteriner hekim, hastalığın belirtilerini aramak için öncelikle kedinin ateşini ölçer. Ardından ağız, burun ve gözlerini kontrol eder, ardından lenf yumrularını değerlendirir.
Kan Testi: Kedinin beyaz ve kırmızı kan hücreleri kontrol edilerek beyaz kan hücre sayısında düşüş veya anemi olup olmadığı araştırılır.
Dışkı Testi: Kedide ishal varsa sebebi araştırılır. Virüs, dışkı numunesinden bakılan çeşitli laboratuvar testleri ile tespit edilebilir.
Röntgen: Kedinin midesi, bağırsakları ve akciğerleri gibi iç organları görüntülenerek hastalığın yol açabileceği problemler incelenir.
Diğer Testler: Hekim değerlendirmesi sonucunda gerekli görülmesi halinde; hastalığın belirtileri arasında yer alan dehidrasyonun seviyesinin belirlenebilmesi için elektrolit testi yapılabilir.
Veteriner hekim, bu testlerden gerekli gördüklerini yaparak kedide hastalığın olup olmadığını teşhis eder.
Erken teşhis, tedavinin daha etkili olmasında kilit bir role sahip olduğu için yukarıdaki belirtilerden en az birini gösteren kedilerin mutlaka muayene edilmesi önerilir.
Feline Panleukopenia Nasıl Tedavi Edilir?
Kedilere FPL teşhisi konulduktan sonra tedaviye hızlı bir biçimde başlamak ve hastalığın ilerleyişinin gözlenmesi için yatılı bir tedavi süreci planlamak daha etkili olabilir. FPL, viral bir hastalık olduğu için doğrudan bir tedavisi olmasa da semptomları hafifletmek ve vücudun enfeksiyonla mücadelesine yardım ederek rahatlamayı sağlamak için bazı tedavi yöntemleri uygulanır. Erken teşhis ve erken müdahale, hayatta kalma oranını arttırsa da hastalığın yüksek hayati riske yol açtığı unutulmamalıdır. Tedavi planlaması kapsamında ilk amaç, vücudun elektrolit dengesini korumak ve sıvı kayıplarını yerine koymaktır. FPL hastalığına yol açan virüsü yok edebilecek bir ilaç bulunmadığı için kedinin sağlığını ve bağışıklık sistemini virüsle savaşabilecek hale getirmek amacıyla ek ilaçlar, sıvı destekleri ve yoğun bakım tedavisi uygulanabilir.
Feline Panleukopenia Nasıl Önlenebilir?
FPL hastalığı için önceden önlem almak, kedilerin sağlığı için büyük önem taşır. Günümüzde Feline Panleukopenia’ya karşı koruma sağlayan aşılar; hastalığa yakalanma riskini oldukça azaltır veya bu riski tamamen ortadan kaldırabilir. Bu aşıların yaptırılması, daha çok kedi temasına maruz kalan kedilerde olduğu kadar ev kedilerinde de oldukça önemlidir. Çünkü virüs, birçok alanda uzun süre yaşamaya elverişli olduğu için çok kolay bulaşabilen bir yapıdadır. FPL aşısına yavru kedilerde; en erken 6 haftalıkken başlanabilir. Yetişkin kedilerin de düzenli aşılanması gerektiği unutulmamalıdır.
Feline Panleukopenia Kediden Kediye Bulaşır mı?
Oldukça bulaşıcı bir hastalık olan FPL kediden kediye bulaşabilir niteliktedir. Kedilerin vücut sıvıları, dışkıları gibi yollarla kolayca diğer kedilere bulaşabilen bu hastalık aynı zamanda hastalığa sahip kedilerin temas ettiği alanlara, kişilere ve kullandığı eşyalara temas yoluyla da bulaşabilir. Virüsün bir yıl hayatta kalabileceği göz önünde bulundurulduğunda, enfekte kedilerin temas ettiği yerlerin en kısa sürede dezenfekte edilmesi ve bu kedilerin sağlıklı kedilerle ortak alanlarda yaşamaması sağlanmalıdır.
Feline Panleukopenia İnsana Bulaşır mı?
FPL, kedilerden insanlara bulaşan bir hastalık değildir. Ancak enfekte olan kedilerle temas eden ve doğru tedbirleri almayan insanlar üzerinden virüs, kedilere kolaylıkla taşınabilir.
VetAmerikan Tıbbi Veteriner Kadrosu, alanında
deneyimli veterinerlerden oluşan bir ekiptir. Güncel veteriner bilimleri ve hayvan sağlığı
uygulamalarını takip ederek, en yüksek standartlarda bilgi ve tedavi yöntemlerini sunmayı amaçlar. Evcil
hayvanlarınızın sağlığı ve refahı üzerine bilimsel dayanaklı, güvenilir içerikler üretir.